جاوان پایین- مهدیه

جاوان دیه­ ای در غرب اصفهان و بسیار نزدیک به شهر بود. این دیه، قبلاً جزء دیه­ های ماربین بود ولی اکنون آن را جزء شهر حساب می‌کنند. اگر دو کیلومتر رو به غرب از سه­راه کهن­دژ دور شویم، در دو سوی شاهراه، املاک این دیه را می‌بینیم. جاوان در اصل «جا+ او+ ان» است. جا صورتی از زا از ریشه­ زایش است (مثل دیه زازران) و صورت دیگری است از زه. جزء دوم، تخفیف ­یافته­ کلمه­ آو و جزء سوم، آن پسوند کثرت و نسبت است. یعنی جاآوان معادل زاآوان، جایی است که به آب زایشی و زاینده منسوب است.

حرف ژ و ج و چ به هم تبدیل می‌شوند. در منابع قدیم و دفاتر جزء مالیاتی و اوراق مستمری، نام این دیه را را به­ صورت جاوان می‌نویسند ولی در تداول اهل محل، تلفظ آن جوون یا جوآن است. مؤید این تقطیع، وجود دیه است به نام زوان در دهستان جی که گاهی آن را زون یا زوآن ضبط کرده­ اند (مهریار، 1382: 284 و 285) حق آبه­ جاوان از مادی قمیش، چهار سهم و نیم اشتراکی با برزان بود و از مادی سهم یا خلیل، 5 سهم داشت. در عهد صفوی، جاوان طبق طومار شیخ بهایی 5 سهم و چارک، حق آبه داشته است (رک: جابری انصاری، 1378: 433و 422).

منبع: رصدخانه فرهنگي اجتماعي اصفهان. (1395). شناسنامه فرهنگي اجتماعي محلات شهر اصفهان، فاز اول. اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري اصفهان.